Η είσοδος του VAR στο ποδόσφαιρο είναι ξεκάθαρο ότι άλλαξε τις σταθερές του θεάματος. Η τεχνολογία εμφανίστηκε για να φέρει τη δικαιοσύνη στο δημοφιλέστερο άθλημα του πλανήτη, το οποίο είναι θεμιτό, αλλά σε πρώτη φάση έχει κάνει στην άκρη τα συναισθήματα των οπαδών. Η χαρά του ποδοσφαίρου δεν είναι πλέον η ίδια. Και δεν θα είναι ούτε στο Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ, όπου θα χρησιμοποιηθεί για πρώτη φορά το Ημιαυτόματο Οφσάιντ (Semi-Automated Offside Technology).
Η FIFA δοκίμασε τα τελευταία τρία χρόνια τη νέα τεχνολογία που βασίζεται στην Τεχνητή Νοημοσύνη. Ένα πρώτο πείραμα έγινε στο Ευρωπαϊκό Σούπερ Καπ στην αναμέτρηση Ρεάλ – Αϊντραχτ Φρανκφούρτης και το επόμενο θα είναι στο Μουντιάλ 2022. Ο πρώτος και βασικότερος λόγος που θα μπει στην ποδοσφαιρική ζωή μας το Ημιαυτόματο Οφσάιντ είναι για να μειωθεί ο χρόνος στη λήψη των αποφάσεων. Ετσι αντί για 70 δευτερόλεπτα, ίσως και παραπάνω, που χρειάζεται για να παρθεί μια απόφαση, τώρα θα χρειάζεται 25 κατά μέσο όρο.
Όπως τουλάχιστον υποστηρίζουν οι αξιωματούχοι της FIFA πρόκειται για ένα εργαλείο που θα χρησιμοποιηθεί προκειμένου το VAR να λαμβάνει με ακρίβεια και μεγαλύτερη ταχύτητα αποφάσεις για οφσάιντ. Η αίθουσα των χειριστών του Video θα παίρνει αυτοματοποιημένη ειδοποίηση για οφσάιντ, όπως και το σημείο από το οποίο θα γίνεται το λάκτισμα για την παράβαση μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα από το συμβάν. Το VAR θα κοινοποιεί την απόφαση στον διαιτητή.
«Ο χρόνος είναι θέμα ψυχολογικό. Νιώσαμε ότι χρειάζεται μια πιο γρήγορη απόφαση και γι’ αυτό δουλέψαμε προς αυτή την κατεύθυνση» δήλωσε ο πρόεδρος των διαιτητών της FIFA Πιερλουίτζι Κολίνα.
Τι ακριβώς είναι το Ημιαυτόματο Οφσάιντ
Η τεχνολογία είναι φανερό ότι φτάνει πλέον σε απροσδιοριστα επίπεδα όταν αναφερόμαστε στο οφσάιντ στο ποδόσφαιρο και το γεγονός ότι θα στηρίζεται πλέον στην τεχνητή νοημοσύνη. Ας το κάνουμε όμως όσο πιο απλό γίνεται.
Σε κάθε γήπεδο που θα εφαρμόζεται πλέον το Ημιαυτόματο Οφσάιντ θα υπάρχουν 12 κάμερες υψηλής ανάλυσης στις οροφές των κερκίδων. Κάθε μία από αυτές θα παρακολουθεί 29 σημεία του σώματος κάθε ποδοσφαιριστή 50 φορές το δευτερόλεπτο και θα υπολογίζει με ακρίβεια τη θέση του μέσα στο γήπεδο. Την ίδια ώρα η μπάλα «Al Rihla» που δημιούργησε η Adidas θα είναι σε κάθε αγώνα εξοπλισμένη με έναν ειδικό αισθητήρα που θα στέλνει σήμα για τη θέση της 500 φορές το δευτερόλεπτο. Η εικόνα μάλιστα με τη λειτουργία του συστήματος θα μεταδίδεται στις οθόνες του γηπέδου ώστε να ενημερώνεται άμεσα ο κόσμος. Θα είναι μια πραγματικότητα που θα κάνει περιττούς πλέον τους βοηθούς διαιτητή, τουλάχιστον στον τομέα του οφσάιντ, αν και με το VAR η παρέμβασή τους επί της ουσίας δεν είχε καμία σημασία στις φάσεις των γκολ.
Η Semi-Automated Offside Technology δοκιμάστηκε αρκετά τα τελευταία χρόνια χωρίς να γνωστοποιηθεί. Για την ακρίβεια η FIFA έκανε δοκιμές σε 188 αγώνες του τελευταίου Τσάμπιονς Λιγκ και στη νοκ άουτ φάση του περσινού Τσάμπιονς Λιγκ στις γυναίκες. Γι’ αυτό και μετά δοκιμάστηκε επίσημα στο Ευρωπαϊκό Σούπερ Καπ από την UEFA.
Κολίνα: «Το οφσάιντ είναι οφσάιντ!»
Το σίγουρο με τη Ημιαυτόματο Οφσάιντ είναι ότι η ακρίβεια στον υπολογισμό θα είναι μοναδική. Για ένα νύχι ή για μία τρίχα. «Το οφσάιντ είναι οφσάιντ, όσο οριακό και να είναι» η άποψη του Κολίνα. Μέχρι τώρα μέσω του VAR υπήρχε ένα περιθώριο με όφελος από την αμφιβολία, ένα επίπεδο ανοχής λόγω του ότι δεν είναι απόλυτα ακριβής η διαδικασία. Από εδώ και στο εξής όμως όλα θα είναι ξεκάθαρα, ακόμη και αν η απόσταση του επιτιθέμενου από τον αμυντικό είναι απειροελάχιστη, είτε πρόκειται για offside είτε για onside.
«Ο στόχος είναι να έχουμε μια τεχνολογία με ακρίβεια στον υπολογισμό, όπως συμβαίνει με την τεχνολογία γραμμής τέρματος (Goal Line Technology)» πρόσθεσε ο Κολίνα και συνέχισε: «Αν η μπάλα πέρασε ή δεν πέρασε τη γραμμή του τέρματος, ακόμη και για λίγα χιλιοστά, με την τεχνολογία να το αποδεικνύει, όλοι είναι ευχαριστημένοι. Πρέπει να είναι το ίδιο και με την τεχνολογία των ημιαυτόματων οφσάιντ, η οποία παρέχει την απόδειξη ότι ένας παίκτης ήταν οφσάιντ ή εντός με πολύ ακριβή τρόπο. Δεν βλέπω καμία διαφορά ανάμεσα στο να πιστοποιήσω ότι ένα γκολ μπήκε, ή όχι, ή στο να πιστοποιήσω ότι ένας παίκτης ήταν σε θέση οφσάιντ ή δεν ήταν».
Κατά συνέπεια για τον πρόεδρο των διαιτητών FIFA ο κόσμος πρέπει να εμπιστεύεται την τεχνολογία στο ποδόσφαιρο, διότι χρησιμοποιείται προς όφελος του αθλήματος και για να αποδοθεί δικαιοσύνη.
Η απόφαση σε 3D animation
Η απόφαση σε 3D animationΟ κόσμος στο γήπεδο, όπως φυσικά και στην τηλεόραση, θα έχει τη δυνατότητα να βλέπει σε 3D animation, όπως συμβαίνει και με την Goal Line Technology, την απόφαση για το οφσάιντ. Όχι πιθανότατα την ώρα που συμβαίνει η φάση και ανακοινώνεται η απόφαση στον διαιτητή αλλά αμέσως μετά στην πρώτη διακοπή του ματς. Η επανάληψη της φάσης θα δείχνει την ακριβή θέση των παικτών τη στιγμή που παίχτηκε η μπάλα και το τρισδιάστατο animation θα κοινοποιείται στη γιγαντιαία οθόνη στο γήπεδο και στην τηλεόραση.
Κέρδος σε χρόνο
Το σημαντικότερο, πέρα από το δίκαιο της απόφασης για το οφσάιντ, είναι ότι με τη SAOT θα γίνονται όλα με ταχύτητα. Η FIFA θεωρεί ότι η απόφαση μέσω VAR για ένα οφσάιντ είχε διάρκεια 70 δευτερόλεπτα κατά μέσο όρο. Τώρα θα πέσει στα 25, οπότε δεν θα υπάρχει αυτή η τεράστια αναμονή τουλάχιστον στις απλές φάσεις. Διότι σε περιπτώσεις όπου για παράδειγμα παρεμβάλλεται αμυντικός ή ένας επιθετικός εμποδίζει το οπτικό πεδίο του τερματοφύλακα, πάλι η διάρκεια μέχρι να παρθεί η τελική απόφαση θα είναι μεγαλύτερη από τα 25 δευτερόλεπτα.
Φτάνει ο χρόνος για πανηγυρισμό;
Στο ερώτημα πάντως αν είναι επαρκής ο χρόνος για να πανηγυρίσουν οι παίκτες και οι οπαδοί ένα γκολ, χωρίς να υπάρχει ο φόβος της ακύρωσης, η απάντηση δεν είναι σαφής. Το να επιστρέψουμε στην εποχή που αποφάσιζαν οι διαιτητές είναι αδύνατο. Η νέα τεχνολογία θα προσπαθήσει να βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση. Δεν ξέρουμε όμως αν τα 25 δευτερόλεπτα είναι αρκετά για να δώσουν τη δυνατότητα στον κόσμο για αυθόρμητους πανηγυρισμούς. Προφανώς δεν είναι αλλά μάλλον θα μειωθεί πολύ το διάστημα που παγώνει η κερκίδα από αγωνία, περιμένοντας την τελική απόφαση.
Πλειοψηφία το οφσάιντ
Το VAR πάντως είναι ξεκάθαρο ότι παρεμβαίνει περισσότερες φορές στα παιχνίδια για οφσάιντ. Οι 44 από τις 120 (37%) ανατροπές στην απόφαση στην περσινή Πρέμιερ Λιγκ αφορούσαν τέτοιες φάσεις. Και από τα 43 γκολ που ακυρώθηκαν, τα 32 (73%) ήταν για οφσάιντ. Κατά συνέπεια το ψυχολογικό κομμάτι και το αν θα πανηγυρίσουμε ξανά γκολ της ομάδας μας με τον ίδιο αυθορμητισμό, θα φανεί στην πράξη. Όταν το Ημιαυτόματο Οφσάιντ θα γίνει μέρος της καθημερινής ποδοσφαιρικής πραγματικότητας.
Ο ρόλος των βοηθών
Η παρέμβαση του VAR έχει να κάνει ξεκάθαρα με τα γκολ, τα πέναλτι και τις κόκκινες κάρτες. Οφσάιντ όμως δεν είναι μόνο οι φάσεις που καταλήγουν σε γκολ. Οφσάιντ μπορεί να υπάρχει πριν μια ομάδα κερδίσει κόρνερ ή από ένα ελεύθερο λάκτισμα με την μπάλα μακριά από την περιοχή. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ακόμη και αν δεν το δει ο βοηθός, το παιχνίδι θα συνεχιστεί, δεν πρόκειται να υπάρξει καμία παρέμβαση.
Όσο για το αν θα έρθει κάποια στιγμή η εποχή της «ρομποτικής διαιτησίας» ο Κολίνα δείχνει αντίθετος. «Είναι πολύ ωραία όλα αυτά για να γίνονται τίτλοι σε ρεπορτάζ, όμως δεν είναι αυτή η πραγματικότητα. Ο διαιτητής και οι βοηθοί παίρνουν τις αποφάσεις».
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Αρσέν Βενγκέρ, ως επικεφαλής της παγκόσμιας ανάπτυξης ποδοσφαίρου της FIFA, από τους πρωτεργάτες της εμφάνισης του VAR, ο οποίος ξεκαθάρισε: «Η τεχνολογία, σήμερα ή αύριο, μπορεί να χαράξει μια γραμμή, αλλά η αξιολόγηση της παρέμβασης στο παιχνίδι παραμένει στα χέρια των διαιτητών. Και η εμπλοκή των διαιτητών στην αξιολόγηση του οφσάιντ, πέρα από τις φάσεις των γκολ, παραμένει ακόμη κρίσιμη και καθοριστική».
