Από το Σάββατο που κλειδώθηκα στην οδό Τερψιχόρης και κατάπια το κλειδί, έχω διαβάσει δύο κατατοπιστικά άρθρα για βιβλία που θα μπορούσα να προμηθευτώ και να ψυχαγωγηθώ για όσο κρατήσει ο εγκλεισμός μου. Ωστόσο, μια μέρα μετά την ανάγνωση και του δεύτερου άρθρου, δεν έχω ανοίξει ούτε το φυλλάδιο του lidl.
Διότι μια χαρά διαβάζεις ένα άρθρο για βιβλία, αλλά ποιος παραγγέλνει να του φέρουν ένα; Ειδικά τώρα, που δεν πρέπει να αγγίζουμε ούτε το άλλο μας χέρι; Και αυτά που περιμένουν στο ράφι τόσους μήνες, τόσα χρόνια, μήπως έρθει κάνας κορωνοϊός και διαβαστούν, και ακόμα, έκτη μέρα απομόνωσης, έχουν ακόμα σκόνη, πότε σκοπεύεις να τα ανοίξεις; Τη Δευτέρα παρουσία;
Ετσι λοιπόν, αντί για πρόταση τίτλων βιβλίων, σας προσφέρουμε τον άπλετο χρόνο να διαβάσετε το βιβλίο. Το ένα χιλιοστό του έστω. Και αν το απόσπασμα σας αρέσει, πηγαίνετε να το αγοράσετε (ηλεκτρονικά). Και αν δεν το βρείτε, σας το δανείζουμε κιόλας. Σε κάνα τρίμηνο όμως. (Ας το κάνουμε εξάμηνο).
Γιώργος Ραμπότας – Νίκος Γκάλης, ένας Θρύλος όπως τον έζησα (Διανομή: Ψυχογιός)
Γκάλης: «Κόουτς, εγώ μόνο έναν ψηλό φοβήθηκα. Μου δημιουργεί πρόβλημα όταν πάω κάτω από το καλάθι. Με κανέναν άλλον δεν το έχω συναντήσει. Πηγαίνω στο καλάθι και νομίζω ότι έχω μπροστά μου ένα δέντρο που τα κρύβει και τα σκεπάζει όλα»
Ιωαννίδης: «Ποιος είναι αυτός»;
Γκάλης: «Ο Βράνκοβιτς»
—————————
Μιχάλης Κακιούζης – Ονειρα & Αλήθειες (2007, Ελληνικά γράμματα)
Κατεβαίνοντας στον Πειραιά για το τρίτο παιχνίδι, το σκηνικό ήταν αναμενόμενο. Το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας ήταν σημαιοστολισμένο και τα εισιτήρια είχαν εξαντληθεί προ πολλού. Ολοι περίμεναν τη στιγμή της απονομής. Λογάριαζαν χωρίς τον ξενοδόχο. Στα αποδυτήρια, πριν βγούμε, θυμίζουμε κομάντο αυτοκτονίας. Τα μάτια μας γυάλιζαν. Ο ένας πώρωνε τον άλλον. Επαναλάβαμε μεταξύ μας δυο-τρεις κουβέντες. «Να είμαστε συγκεντρωμένοι, να μην παρασυρθούμε από την ατμόσφαιρα, και θα τους κερδίσουμε. Θα τους κερδίσουμε εδώ μέσα». Το τελευταίο δεν ειπώθηκε έτσι ακριβώς, αλλά με κουβέντες των αποδυτηρίων. Το αίσθημα του νικητή είχε επιστρέψει στην ομάδα.
Η ΑΕΚ μετράει 16 συνεχόμενες ήττες στο ΣΕΦ για το πρωτάθλημα, αλλά όλες αυτές οι σκέψεις έχουν αποβληθεί από το μυαλό μας. Ο αγώνας ήταν Do or Die. Οι παίκτες του Ολυμπιακού έχοντας φτερά στα πόδια από την παρουσία του κόσμου προηγούνται 20-10. Μετά το πρώτο ξάφνιασμα, φέρνουμε το ματς στα ίσα και ακολουθεί μία μάχη στον πόντο. Κάθε επίθεση του δευτέρου ημιχρόνου ήταν καθοριστική. Τα καλάθια μετρούσαν σαν ποδοσφαιρικά γκολ.
Τρία λεπτά πριν το τέλος δίνω προβάδισμα με 57-59. Δύο λεπτά πριν τη λήξη, ο Χατζής πετυχαίνει το 59-61. Ακολουθεί μία ομοβροντία άστοχων σουτ και βολών για να καταλήξουμε στο φινάλε που κόντεψε να μου πάρει την ψυχή. Ο Τόμιτς κερδίζει φάουλ τρία δευτερόλεπτα πριν το τέλος με το σκορ 59-61. Εκανα την προσευχή μου. Παρακάλεσα το θεό να κάνει κάτι. Και το έκανε. Η πρώτη βολή πήγε στο σίδερο. Ευστόχησε στη δεύτερη, και ο Χόλντεν πήγε στη γραμμή του φάουλ. Αστόχησε στην πρώτη. Απέμεναν 2 δευτερόλεπτα και έξι δέκατα. Στο ίδιο γήπεδο, πριν ενάμιση μήνα, είχα πάρει μια πρωτοβουλία να αφήσω εσκεμμένα αμαρκάριστο τον Νικαγκμπάτζε. Μας τα έχωσε, τιμωρηθήκαμε και ανέλαβα την ευθύνη της ήττας.
Δυο φορές το ίδιο λάθος δεν μπορούσε να συμβεί. Πλησίασα τον Τζέι Αρ και του είπα να πετάξει έξω και τη δεύτερη, ώστε να κυλήσει ο χρόνος και να μην προλάβει ο Ολυμπιακός να εκδηλώσει επίθεση. Παρακολούθησα με ευλάβεια τον τρόπο που σούταρε και η αίσθησή μου δεν με πρόδωσε. Αρπαξα την μπάλα, έκανα μία τρίπλα και την πέταξα όσο πιο ψηλά μπορούσα. Μέχρι να κατέβει, είχε ακουστεί η κόρνα της λήξης και ήμασταν πρωταθλητές.
Πώς; Υπήρχε ένα ακόμα παιχνίδι; Ο τίτλος είχε κριθεί. Κανένα πέμπτο παιχνίδι δεν υπήρχε στο μυαλό μου. Ο αληθινός τελικός ήταν αυτός. Το πέμπτο παιχνίδι θα το παίρναμε ό,τι και να γινόταν. Στις 2 Ιουνίου η ΑΕΚ πέτυχε στο ΣΕΦ τη σπουδαιότερη εκτός έδρας νίκη της ιστορίας της.
—————————-
Valentino Rossi – Αυτοβιογραφία (What If I Had Never Tried It), (2006, Ιntro Books)
Οι δημοσιογράφοι είναι σαν τις γυναίκες: μόλις γίνεις επιτυχημένος μαζεύονται όλες γύρω σου. Δεν έχω τίποτε εναντίον των γυναικών. Το αντίθετο μάλιστα. Ούτε για τον Τύπο θα ήθελα να κάνω γενικεύσεις. Αλλά να, με το πέρασμα του χρόνου και με την εμπειρία μου, έχω παρατηρήσει πως αυτά τα δύο «είδη» έχουν πολλά κοινά (αν και τουλάχιστον οι γυναίκες είναι πιο ενδιαφέρουσες)!
—————
Νίκος Παπαδογιάννης – Ο Νίκος λείπει (2018, Key Books)
Καταλύσαμε στο καλύτερο ξενοδοχείο των τότε Τιράνων και ανοίξαμε πόλεμο με τις θηριώδεις κατσαρίδες που κυκλοφορούσαν αμέριμνες στο δωμάτιο -και στο εστιατόριο- όλη τη νύχτα. Η αναισθησία μου θεωρείται παροιμιώδης, αλλά εκείνο το βράδυ βρήκε τον φτερωτό και νταβρατισμένο μάστορά της. Οι κατσαρίδες ήταν τα μοναδικά καλοθρεμμένα πλάσματα που συνάντησα στη σύντομη παραμονή μου στην Αλβανία. Πολλοί ταξιδιώτες προτίμησαν να λαγοκοιμηθούν στις πολυθρόνες της ρεσεψιόν και ξύπνησαν με πόνους σε όλες τις αρθρώσεις.
Την επόμενη μέρα, στο γήπεδο, με ενημέρωσαν ότι το δορυφορικό κύκλωμα ήταν ελαττωματικό, οπότε η περιγραφή του αγώνα αδύνατη. Αδικα, λοιπόν, τόση ταλαιπωρία; Ευτυχώς ή δυστυχώς, η βλάβη διορθώθηκε λίγο πριν ξεκινήσει το δεύτερο ημίχρονο. Η δουλειά έγινε, ο Αρης πέτυχε την αναμενόμενη νίκη και οι άγρυπνοι δημοσιογράφοι μαζευτήκαμε στους διαδρόμους για τα μεθεόρτια.
Από τα αποδυτήρια της ηττημένης Παρτιζάνι ακούγονταν χωρατά και επιφωνήματα ασυνήθιστης ευθυμίας. «Είναι επειδή βρήκαμε ζεστό νερό και μπορέσαμε να κάνουμε ένα μπάνιο της προκοπής», μας εκμυστηρεύτηκε ο αρχηγός της ομάδας, ένας άντρακλας δυο μέτρα ονόματι Γκαζμέντ Τσάτσι. «Μόνο όταν παίζουμε με ξένη ομάδα ανάβουν το θερμοσίφωνα». Ηταν αδύνατο να υποψιαστεί πόσο θα άλλαζε η τυραννισμένη πατρίδα του τις επόμενες δεκαετίες.
—————————-
Πελέ – Η αυτοβιογραφία (Pele: The Autobiography), (2006, Πατάκη)
Ενα από τα παιχνίδια που δεν θα ξεχάσω ποτέ έγινε το 1963, στον δεύτερο συνεχόμενο τελικό της Σάντος, στο Κόπα Λιμπερταδόρες. Αντιμετωπίζαμε την Μπόκα Τζούνιορς στην έδρα της, το «Μπομπονέρα», στο Μπουένος Αϊρες. Πρόκειται για ένα κλειστοφοβικό γήπεδο με αποπνικτική ατμόσφαιρα για τους φιλοξενούμενους, αφού οι εξέδρες βρίσκονται μια ανάσα από τον αγωνιστικό χώρο. Οι οπαδοί της Μπόκα είναι διάσημοι για το πάθος τους και τη φασαρία που κάνουν. Εκείνη τη νύχτα μας τραγουδούσαν Macaquitos de Brasil (μαϊμούδες Βραζιλιάνες). Μας ανέβαινε το αίμα στο κεφάλι, αλλά εγώ προσωπικά ποτέ δεν νοιαζόμουν για τέτοιους ρατσιστικούς χαρακτηρισμούς. Τους επιστρέφαμε, και μόλις τελείωνε το παιχνίδι, όλα σταματούσαν.
Σε αυτό το ματς οι Αργεντινοί με έπαιζαν πολύ σκληρά. Υπήρχε συνεχώς σωματική επαφή. Με έσπρωχναν και με κλωτσούσαν. Σε μια φάση, ένας Αργεντινός με έσπρωξε με δύναμη από πίσω και μου έσκισε το σορτσάκι. Σήμερα θα έβλεπε αμέσως την κόκκινη κάρτα, τότε όμως δεν έγινε τίποτα. Τι να έκανα με ένα κουρελιασμένο σορτσάκι; Συγκέντρωσα τους συμπαίκτες μου γύρω μου, ο μασέρ έφερε ένα καινούριο σορτς, και άλλαξα για να μπορέσω να συνεχίσω.
Η Μπόκα άνοιξε το σκορ. Εγινε χαμός, αλλά λίγο αργότερα, με μια όμορφη μπαλιά, έβγαλα μόνο του τον Κουτίνιο από τα δεξιά και αυτός ισοφάρισε. Η ατμόσφαιρα θύμιζε πόλεμο. Εμεναν μόνο οκτώ λεπτά. Δέχτηκα με τη σειρά μου πάσα από τον Κουτίνιο, τρίπλαρα έναν αμυντικό και σούταρα μπροστά από δύο άλλους, στέλνοντας την μπάλα στο αριστερό «γάμα» των Αργεντινών. Ηταν το νικητήριο γκολ και η χαρά μου ήταν απερίγραπτη. Η Σάντος στεφόταν ξανά πρωταθλήτρια Νότιας Αμερικής!
—————————-
David Beckham – Η δική μου αλήθεια (My Side), (Ελληνικά γράμματα, 2004)
Δεν έπαιξα καλά. Ούτε και κανένας άλλος. Μετά το παιχνίδι πήγαμε στα αποδυτήρια τρέχοντας. Εβγαλα τα παπούτσια μου και τις επικαλαμίδες αμέσως, επειδή είχα φάει μια γερή κλωτσιά και είχα γίνει αλλαγή. Το «αφεντικό» μπήκε μέσα, έκλεισε με δύναμη την πόρτα, έβγαλε το μπουφάν του και το κρέμασε σε έναν γάντζο. Οι πρώτες του λέξεις ήταν: «Ντέιβιντ, πώς εξηγείς το δεύτερο γκολ; Τι έκανες;» Πίστευε ότι έφταιγα εγώ; Με ξάφνιασε.
«Δεν έφταιγα εγώ. Το αμυντικό τους χαφ πέρασε κάποιον στο κέντρο και έκανε την μπαλιά». Το αφεντικό συνέχισε: «Σου μιλήσαμε για αυτό πριν το παιχνίδι. Το πρόβλημα με σένα είναι ότι δεν αφήνεις κανέναν να σου μιλήσει. Δεν ακούς».
Δεν μπορούσα να το πιστέψω. Ακουγα ό,τι μου έλεγε από την πρώτη μέρα που είχαμε συναντηθεί. Τον άκουγα και τώρα. « Ντέιβιντ, όταν έχεις άδικο, πρέπει να το αναγνωρίζεις».
«Αφεντικό λυπάμαι, αλλά σε αυτήν την περίπτωση δεν κάνω λάθος και δεν πρόκειται να αναλάβω την ευθύνη για κάτι για το οποίο δεν είμαι υπεύθυνος».
«Οχι. Αυτό ακριβώς θα κάνεις. Θα παραδεχτείς το λάθος σου και θα πάρεις την ευθύνη».
Ολοι στα αποδυτήρια μπορούσαν να ακούσουν τι συνέβαινε. Αναμφίβολα, όλοι οι άλλοι ήξεραν ότι είχα δίκιο. Θα μπορούσε κανείς να υποδείξει τουλάχιστον έξι παίκτες της ομάδας που είχαν την ευθύνη στη φάση του δεύτερου γκολ της Αρσεναλ.
Σύμφωνα με το «αφεντικό» όμως, ο μόνος υπεύθυνος ήμουν εγώ. Ενιωθα σαν να με είχε στριμώξει στη γωνία δημοσίως και να με απειλούσε, μόνο και μόνο από φθόνο. Ημουν παγιδευμένος. Και τον έβρισα. Κάτι που κανένας παίκτης, σίγουρα κανένας παίκτης της Γιουνάιτεντ, δεν θα έπρεπε ποτέ να κάνει στον προπονητή.
Αυτό που συνέβη τότε, ακόμα και τώρα που θυμάμαι εκείνο το απόγευμα, δεν μοιάζει αληθινό. Το «αφεντικό» έκανε ένα δύο βήματα προς το μέρος μου από την άλλη άκρη του δωματίου. Υπήρχε ένα ποδοσφαιρικό παπούτσι στο πάτωμα. Πήρε φόρα και το κλώτσησε. Σε μένα; Στον τοίχο;
Μπορούσε να πάει οπουδήποτε, τόσο θυμωμένος ήταν. Ενιωσα μια σουβλιά πόνου ακριβώς πάνω από το αριστερό μου μάτι. Εβαλα το χέρι μου σε εκείνο το σημείο και σκούπισα το αίμα πάνω από το φρύδι μου. Του όρμησα. Δεν νομίζω ότι έχω βγει από τα ρούχα μου τόσο πολύ άλλη φορά στη ζωή μου.
Μερικά από τα παιδιά πετάχτηκαν όρθιοι. Με άρπαξε πρώτα ο Γκιγκς, μετά ο Γκάρι και ο Ρούουντ Φαν Νίστελροϊ. Ηταν σαν κάποια τρελή σκηνή από ταινία με γκάνγκστερ, με εκείνους να με συγκρατούν για να μην του επιτεθώ. Εκείνος έκανε ένα βήμα πίσω, νομίζω αρκετά σοκαρισμένος από αυτά που είχαν συμβεί. Ολη η ένταση κράτησε το πολύ ένα λεπτό. Ηρέμησα λίγο και πήγα στο ιατρείο.
Κάποιος από το ιατρικό προσωπικό σταμάτησε την αιμορραγία του ματιού. Ημουν εκεί μέσα για περίπου πέντε λεπτά. Ο γιατρός και ο φυσιοθεραπευτής προσπαθούσαν να βεβαιωθούν ότι δεν θα πήγαινα πίσω για να ξαναρχίσω τα ίδια.
Τελικά, τους είπα ότι ήμουν καλά και πήγα προς τα αποδυτήρια. Ντύθηκα και ετοιμάστηκα να φύγω. Μόλις έφτασα στην πόρτα, το αφεντικό βρισκόταν εκεί: «Συγνώμη Ντέιβιντ. Δεν ήθελα να το κάνω αυτό»…
Εξω από το Ολντ Τράφορντ το επεισόδιο έλαβε τεράστιες διαστάσεις και όλοι μιλούσαν για αυτό. Παραδόξως, αυτή η κατάσταση με βοήθησε να συγκεντρωθώ και να δω τον τσακωμό όπως ακριβώς ήταν. Εγώ και το «αφεντικό» είχαμε μια έντονη διαφωνία. Είχα πει πράγματα που δεν έπρεπε να πω και εκείνος είχε αντιδράσει άσχημα. Και τώρα, είχα ένα μικρό κόψιμο πάνω από το μάτι μου.
Η ένταση των τελευταίων εβδομάδων ξέσπασε μέσα σε λίγες στιγμές. Μόνο το «αφεντικό» θα μπορούσε να σας πει πώς ένιωσε, αλλά ήξερα ότι όσο θυμωμένος και αν ήταν, δεν είχε πρόθεση να με χτυπήσει. Ο,τι συνέβη ήταν τυχαίο.
—————————-
Χρήστος Σωτηρακόπουλος – Football Talk (2019,Τόπος)
(Από τη συνάντησή του με τον Κέβιν Κίγκαν)
Αυτό που μου είχε κάνει μεγαλύτερη εντύπωση από τα πράγματα που μου είπε μπροστά στην κάμερα της ΕΡΤ, στην πρώτη συνάντησή μας εκείνο το ζεστό απόγευμα του Απριλίου του 1986, ήταν πως ζήλευε το ποδόσφαιρό μας και την υπέροχη ατμόσφαιρα που βίωσε σε ένα ματς Παναθηναϊκός – ΑΕΚ με 60.000 κόσμο στις εξέδρες του «ΟΑΚΑ».
«Εσείς διασκεδάζετε το ποδόσφαιρο στη χώρα σας. Αντίθετα στην Αγγλία, αυτό που είδα στο Ολυμπιακό Στάδιο δεν μπορεί να συμβεί. Ο κόσμος πηγαίνει έτοιμος για καβγά. Ελπίζω μια μέρα να συμβεί και σε εμάς να είναι οι οπαδοί τόσο θερμοί και ταυτόχρονα να μην συμβαίνει τίποτα!» ήταν τα λόγια του, και με απόσταση πια 33 χρόνων, δεν ξέρεις αν θέλεις να γελάσεις ή να κλάψεις!
Οι Αγγλοι έλυσαν το πρόβλημά τους, μετέτρεψαν τα γήπεδα σε θέαμα, και εδώ και χρόνια τους ζηλεύουμε εμείς, ενώ στα δικά μας γήπεδα δεν υπάρχει ούτε καν το αυτονόητο: κόσμος και από τις δύο ομάδες. Πώς πήγαμε άραγε τόσο λάθος σε αυτήν τη χώρα;
—————————-
Βασίλης Σαμπράκος – Εξηγώντας το θαύμα (2018, Τόπος)
Ο Θοδωρής Ζαγοράκης για το Euro 2004
«Οι πιο μπλαζέ απέναντί μας ήταν οι Γάλλοι. Θυμάμαι ένα τάκλιν που μου κάνει ο Μακελελέ για να μου κόψει το ποδόσφαιρο – με πατάει στο καλάμι. Εκεί άρχισα να καταλαβαίνω ότι τους ενοχλεί η παρουσία μας, ενώ μέχρι πριν εισπράτταμε ότι δεν μας υπολογίζουν. Μας έλεγαν ότι είχαν κάνει υποτιμητικές δηλώσεις για μας, ότι κάτω από 2-0 θα είναι αποτυχία για αυτούς να μας νικήσουν».
—————————-
Πιερλουίτζι Κολίνα – Το θάρρος να αποφασίζεις (Le mie regole del gioco), (2003, Διόπτρα)
Θυμάμαι ότι το 1995 ήμουν αναπληρωματικός διαιτητής του Πιερλουίτζι Παϊρέτο στον αγώνα Βουλγαρία – Γερμανία, για την πρόκριση στο Euro. Πρόκειται για τον τότε σημαντικότερο Ιταλό διαιτητή. Είχε μεγάλη πείρα και μου έκανε εντύπωση ότι ψάχνοντας στην τσάντα του αντιλήφθηκε ότι του έλειπε κάποιο προσωπικό αντικείμενο. Θυμάμαι ότι σκέφτηκα: «Σε μένα, σχολαστικός όπως είμαι, αυτό δεν πρόκειται να συμβεί ποτέ».
Από τότε πέρασαν αρκετά χρόνια, και κατά τη διάρκειά τους έτυχε πολλές φορές να φτάσω στο γήπεδο και να συνειδητοποιήσω ότι μου έλειπε κάτι. Κάποια φορά ήταν τα σημαιάκια, και μάλιστα όχι σε έναν οποιονδήποτε αγώνα. Επρόκειτο για τον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ στη Βαρκελώνη. Συνήθως στους διεθνείς αγώνες υπάρχει η συνήθεια να παίρνουν τα σημαιάκια οι επόπτες από την αρχή της μετάβασής τους, αντίθετα από αυτό που συμβαίνει στην Ιταλία, όπου τα φέρνει στο γήπεδο ο διαιτητής.
Εκείνη τη φορά, δεν ξέρω γιατί, τα κράτησα εγώ και τα πήρα μαζί μου στο δωμάτιο του ξενοδοχείου. Φυσικά, την επόμενη μέρα τα θυμήθηκα μόνο όταν βρισκόμουν ήδη στα αποδυτήρια του Καμπ Νόου, και αφού κατάλαβα ότι δεν τα είχε κανένας μας. Ακολούθησαν στιγμές πανικού και τελικά ζητήσαμε τη βοήθεια της αστυνομίας: ύστερα από μισή ώρα, ένας αστυνομικός με μοτοσικλέτα έφτασε με τα σημαιάκια μας.
Σάββας Σπανούδης
